Bu bölümde yer alan çalışmalar şunlardır:

​

• SAVUNMA USULLERİ VE HAZIRLAMA TEKNİKLERİ
• Boşanma
• İcra
• Pasaport
• Cezaevi Yiyecek Bedeli
• Kira
• İnternet Ortamında İşlenen Suçlarla Mücadele
• Gözaltı
• Şikayet
• Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru
• İdari Yargı
• Vesayet
• Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi
• Doğal Afet Nedeniyle Olağanüstü Hal (OHAL) Uygulaması
• Savunma Usulleri ve Savunma Hazırlama Teknikleri
• Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Usulü 
• Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama Usulü
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) Başvuru
• Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma (TCK 220) ve Silahlı Örgüt (TCK 314)
• Ceza Muhakemesinde Temyiz
• Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
• Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat
• Cezaların İnfazı
• Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti (TCK 188)
• Ceza Muhakemesinde İstinaf
• Ceza Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları
• Tutuklama Tedbiri

 

NOT: En son çalışmamız yayımlanmaktadır. Diğer çalışmalarımızı ofisimizden temin edebilirsiniz.

_____________________________________________________________________________________________

 

 

SAVUNMA USULLERİ VE HAZIRLAMA TEKNİKLERİ

 

 

Giriş

           

Bir ceza davasında savunma stratejisinin doğru ve isabetli belirlenmesi, dosyanın gidişatı ve sonucu bakımından çok önemlidir. Bu çalışmada en iyi ve ideal savunma stratejileri ve hazırlama teknikleri özet biçimde anlatılmıştır.

 

Savunma temelinin oluşturulması şu evrelerden oluşur:

 

1) Dosya Oluşturma

 

Yeni bir dosyaya ilişkin gerekli ve güncel tüm evraklar fiziken veya UYAP sisteminden temin edilerek tarih sırasına göre düzenlenir. Düzenli bir dosya, motivasyon kaynağıdır.  

 

2) İnceleme ve Analiz

 

• Dosyanın avukat tarafından takip edilmesi halinde, müvekkil ile ön görüşme yapılır. (savunma zafiyeti oluşmaması amacıyla, özellikle şüpheli/sanık konumunda olan kişi avukatından bilgi gizlememelidir.)

 

• İddianame incelenir.

 

• Dosyanın içeriği, ifadeler ve mevcut deliller detaylı olarak tetkik ve analiz edilir. (özellikle karmaşık dosyalarda notlama sistemi veya yazı tahtası kullanılabilir.)

 

• Dosyadaki delillerin, delil niteliğinde olup olmadığı ve hukuka uygun yöntemlerle elde edilip edilmediği araştırılır.

 

• İddianame ile dosya içeriğinin uyuşup uyuşmadığı kontrol edilir.

 

• Atılı suç/suçların tanımlandığı mevzuat hükümlerinin güncel hâli kontrol edilir. (TCK, özel kanunlar vb.)

 

• Hukuka aykırılıklar tespit edilir.  

 

• Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ndeki (AİHS) ihlaller net olarak tespit edilir.

 

• Anayasa, AİHS, Türk Ceza Kanunu (TCK), Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve özel kanunlarda yer alan hükümlerden lehe olanların varlığı araştırılır. (* ayrıntısı aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır.)

 

3) Araştırma

 

• Dosyaya özgü güncel Yargıtay, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları araştırılır.

 

• Bilimsel görüşler ve benzer davalardaki tecrübeler araştırılır ve incelenir.

 

4) Savunma Stratejisi

 

• Temel çerçeve ve yol haritası belirlenir. Üç ana strateji belirlenebilir:

 

1. İnkâr (suçun işlendiği iddiasının tamamen reddi), (örneğin şüpheli/sanığın suç tarihinde olay mahallinde bulunmaması gibi.)

 

1. İkrar (suçun işlendiği iddiasının tamamen kabulü), (örneğin atılı iddia hukuka uygun ve kesin delillerle ortaya konulmuşsa ikrar, failin hak ve menfaatlerini korumaya yönelik sonuçlar doğurabilir.)

 

1. Tevilli ikrar (suçun işlendiği iddiasının kısmen kabulü)

 

• Savunma taslağı hazırlanır.

 

5) Savunma Hazırlama

 

• Dosyaya giren yeni belge olup olmadığı UYAP’tan kontrol edilir.

 

• Taslak üzerinden; açık, canlı ve etkili bir üslupla savunma hazırlanır. En lehe ve kuvvetli olan hususlar en başa yazılır.  

 

• Önemli yerler koyu, BÜYÜK puntolarla ve ilgi çekici biçimde yazılır. Gerektiğinde tablo, resim gibi görsel veriler renkli şekilde eklenir.

 

• Bildirilecek deliller ve tevsi tahkikat talepleri (tanık, bilirkişi, keşif vb.) varsa eklenir.

 

• Tutuklu dosya ise tahliye talebi, gerekçeleriyle birlikte belirtilir. (ayrıntılı bilgi için “Tutuklama Tedbiri-25.08.2022” çalışmasına bakınız.)

 

• Sunulacak Yargıtay, AYM ve AİHM içtihatları varsa eklenir ve savunma dilekçesinde atıf yapılır.

 

• Savunma yazımı bitince genel olarak gözden geçirilir ve kontrol edilerek tamamlanır.

 

* Anayasa, AİHS, TCK, CMK ve özel kanunlarda yer alan hükümlerden lehe olanların var olup olmadığının irdelenmesi:

 

TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
Madde	AİHS	Anayasa	TCK	CMK	İHEB	MSHS
Temel hak ve hürriyetlerin niteliği		12	1
Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması		13				5
Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması		14
Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması		15/1
Yaşam hakkı	2	17				6
İşkence yasağı	3	17			5	7
Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı	4	18			4	8
Özgürlük ve güvenlik hakkı	5	19			3	9
Tutuklama koşulları	5/1-c	19/3		100	9
Tutuklama sebep ve hakların bildirilmesi	5/2	19/4				9/2
Süresinde hâkim önüne çıkarılma	5/3	19/5				9/3
Tutuklamanın yakınlara bildirilmesi		19/6		101
Makul sürede yargılanma ve serbest kalmayı isteme	5/3	19/7				9/4
Kısa sürede karar verilme ve serbest kalmayı isteme	5/4	19/8		104
Tazminat hakkı	5/5	19/9		141		9/5
Adil yargılanma hakkı	6	36				14
Mahkemeye başvurma hakkı	6	36
Bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkı	6	37			10
Kanunsuz delil		38/6		148
Cezanın şahsiliği		38/7	20
Masumiyet karinesi	6/2	38/4			11/1	14/2
Aleni ve makul sürede yargılanma hakkı	6/1	36				14/3
Suçlamanın niteliği ve sebebi	6/3-a	36		191		14/3
Savunma hazırlamak için zaman ve kolaylık	6/3-b	36				14/3
Bizzat savunma veya ücretsiz müdafi hakkı	6/3-c	36		150		14/3
İddia tanıklarını sorguya çekme	6/3-d	36		59		14/3
Ücretsiz tercüman yardımı	6/3-e	36		202		14/3
Kanunsuz ceza olmaz	7	38/1	2-7		11/2	15
Özel ve aile hayatına saygı hakkı	8	20			12	17
Kişisel verilerin korunması		20/3
Konut dokunulmazlığı	8	21			12
Madde	AİHS	Anayasa	TCK	CMK	İHEB
Haberleşme özgürlüğü	8	22			12	17
Yerleşme ve seyahat özgürlüğü		23			13/1	12
Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü	9	24-25			18	18
İfade özgürlüğü	10	26			19	19
Bilim ve sanat özgürlüğü		27
Basın özgürlüğü		28
Süreli ve süresiz yayın hakkı		29
Düzeltme ve cevap hakkı		32
Toplantı ve dernek kurma özgürlüğü	11	33-34			20	21
Toplantı ve yürüyüş hakkı	11	34
Sendika hakkı	11	51			23/4	22
Örgütlenme özgürlüğü ve siyasi partiler	11	33-68
Evlenme hakkı	12	20-41			16
Etkili başvuru hakkı	13	40			8
Ayrımcılık yasağı	14, Ek-12/1	10	3		2	26
OHAL'de askıya alma	15/2	15/2				4
Hakları kötüye kullanma yasağı	17	14/2			30
Haklara getirilen kısıtlamanın sınırlanması	18	13
Mülkiyet hakkı	Ek-1/1	35			17
Eğitim hakkı	Ek-1/2	42			26
Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı	Ek-1/3	67
Ceza davasında itiraz hakkı	Ek-7/2
Adli hata halinde tazminat hakkı	Ek-7/3					14/6
Aynı suçtan iki kez yargılanmama	Ek-7/4					14/7
Eşler arasında eşitlik	Ek-7/5

 

Anayasa

 

• Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz. (md.38/5) (özellikle siyasi davalarda bu hükme daha çok dikkat edilmelidir.)
• Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez. (md.38/6)
• Ceza sorumluluğu şahsidir. (md.38/7)
• Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. (md.141/3)

 

TCK

 

• Suç ve cezada kanunilik ilkesi. (md.2/1)
• İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. (md.2/2)
• Suç ve ceza içeren hükümlerin uygulanmasında kıyas yapılamaz ve geniş yorumlanamaz. (md.2/3)
• Suç işleyen kişi hakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza verilir. (md.3/1)
• Ceza kanunun uygulanmasında ayrım yapılamaz ve ayrıcalık tanınamaz. (md.3/2)
• Zaman bakımından uygulama. (md.7)
• Yer bakımından uygulama. (md.8)
• Cezadan mahsup. (md.16)
• Ceza sorumluluğu şahsidir. (md.20/1)
• Kast. (md.21/1)
• Olası kast. (md.21/2)
• Taksir. (md.22)
• Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez. (md.24/1)
• Meşru savunma ve zorunluluk hali. (md.25)
• Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez. (md.26)
• Sınırın aşılması. (md.27)
• Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez. (md.28)
• Haksız tahrik. (md.29)
• Hata. (md.30)
• Yaş küçüklüğü. (md.31)
• Akıl hastalığı. (md.32)
• Sağır ve dilsizlik. (md.33)
• Geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma. (md.34)
• Suça teşebbüs. (md.35)
• Gönüllü vazgeçme. (md.36)
• Müşterek faillik. (md.37)
• Azmettirme. (md.38)
• Yardım etme. (md.39)
• Bağlılık kuralı. (md.40)
• İştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme. (md.41)
• Bileşik suç. (md.42)
• Zincirleme suç. (md.43)
• Fikri içtima. (md.44)
• Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar. (md.50)
• Hapis cezasının ertelenmesi. (md.51)
• Adli para cezası. (md.52)
• Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma. (md.53)
• Eşya müsaderesi. (md.54)
• Kazanç müsaderesi. (md.55)
• Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri. (md.56)
• Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri. (md.57)
• Tekerrür hükümleri. (md.58)
• Sınır dışı edilme. (md.59)
• Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri. (md.60)
• Cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesi. (md.61)
• Takdiri indirim. (md.62)
• Mahsup. (md.63)
• Sanığın veya hükümlünün ölümü. (md.64)
• Af. (md.65)
• Dava zamanaşımı. (md.66)
• Ceza zamanaşımı. (md.68)
• Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlar. (6 ay içinde şikâyet koşulu) (md.73)
• Ön ödeme. (md.75)
• Etkin pişmanlık hükümleri.

 

CMK

 

• Mahkemenin görevi. (md.3)
• Bağlantılı davalar. (md.8)
• Yetkili mahkeme. (md.12)
• Hâkimin davaya bakamayacağı haller. (md.22)
• Yargılamaya katılamayacak hâkim. (md.23)
• Hâkimin reddi. (md.24)
• Tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebeplerden dolayı hâkimin reddi. (md.25)
• Zabıt kâtibinin reddi. (md.32)
• Kararlarının verilme usulü. (md.33)
• Kararların gerekçeli olması. (md.34)
• Kararların açıklanması ve tebliği. (md.35)
• Tebligat usulleri. (md.37)
• Sürelerin hesaplanması. (md.39)
• Eski hale getirme. (md.40)
• Tanıklık. (md.43-61)
• Bilirkişi incelemesi. (md.62-73)
• Gözlem altına alınma, muayene, keşif ve otopsi. (md.74-89)
• Yakalama ve gözaltı. (md.90-99)
• Tutuklama. (md.100-108)
• Adli kontrol. (md.109-115)
• Arama ve elkoyma. (md.116-134)
• İletişimin tespiti ve dinlenmesi. (md.135-138)
• Gizli soruşturmacı ve teknik araçlarla izleme. (md.139-140/A)
• İfade ve sorgu. (md.145-148)
• Avukat seçimi ve görevlendirilmesi. (md.149-156)
• Duruşma hazırlığı. (md.175-181)
• Duruşma. (md.182-222)
• Duruşmanın sona ermesi ve hüküm. (md.223-230)
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması. (md.231-232)
• Yargılama giderleri. (md.324-330)

 

Önemli Hususlar

 

• Yazılı savunma, dosyanın mahiyetine ve savunma stratejisine göre soruşturma aşamasında veya dava açıldıktan sonra ilk duruşma öncesinde verilebileceği gibi, duruşma ya da duruşmalardan sonra da verilebilir. Yazılı ve sözlü savunmalardan sonra yeni, önemli ve esasa etkili olabilecek durumların gelişmesi halinde ek dilekçe verilmelidir.

 

• İyi ve ideal savunma; iddiaları bütünüyle karşılayan, savcılık makamının tezlerini çürütebilen, şüpheli/sanık lehine olabilecek hususları ön plana çıkaran, şüpheli/sanık yararına en uygun sonucun oluşmasını sağlayacak istem ve argümanları içeren ve bireyselleştirilen bir savunma olmalıdır.

 

• Duruşmalardaki sözlü savunmalar haricinde; yazılı savunma ve ek dilekçelerde, Anayasa ve AİHS’e aykırı olan hak ihlalleri belirtilmelidir. (ayrıntılı bilgi için “AİHM Bireysel Başvuru-15.12.2022” çalışmasına bakınız.) Zira AYM ve/veya AİHM’e yapılacak bireysel başvurularda, yargılama sürecinde hak ihlallerinin ileri sürülüp sürülmediğine dikkat edilmektedir.

 

• Savunma ve ek dilekçeler aşırı ve sıkıcı derecede uzun olmamalı ve gereksiz ayrıntılara girilerek boğulmamalıdır.

 

• Mahkûmiyet halinde dosya istinaf ve/veya temyiz incelemesine taşınırsa (ayrıntılı bilgi için “Ceza Muhakemesinde İstinaf-15.09.2022” ve “Ceza Muhakemesinde Temyiz-01.12.2022” çalışmalarına bakınız.); istinaf/temyiz dilekçeleri ile dosya kapsamı uyumlu olmalı, dilekçeler, başlıklar ve/veya maddeler halinde kısa, özlü, akıcı ve etkili açıklamalar ile hukuka aykırılıkları içermeli, gerektiğinde dikkat çekici görsel içeriklerle desteklenmeli, şüpheli/sanık lehine olan veriler ve delillerle ilişkilendirilmeli ve duruşma talebi varsa belirtilmelidir. İstinaf/temyiz aşamalarında sınırsız ek savunma hakkı kapsamında, yeni ve esasa etkili olabilecek durumların gelişmesi halinde gecikmeksizin ek dilekçe verilmeli ve dosyaya katkı sağlayabilecek güncel Yargıtay, AYM ve AİHM içtihatları gönderilmelidir. (AİHM içtihatlarını içselleştirmek ve hak ihlallerini kaynağında yok etmek amacıyla, Yargıtay Başkanlığı İnsan Hakları Komisyonu’nun faaliyette bulunması nedeniyle AİHS içtihatları önemlidir.)

 

• Savunma yönteminin tespiti aşamasında hiç kimseye abartılı ümitler ve vaatler verilmemeli; sadece davanın gidişatı ve sonucuyla ilgili hukuki görüş belirtilmeli ve sonuç için kesin güvence verilmemelidir.

 

Siyasi Davalar

 

Siyasi davalar; genellikle olağanüstü hallerde devreye giren, hukukun askıya alındığı, algıların ön planda olduğu, suç veya eylemin değil, kişilerin hedef alındığı, siyasi iradenin yargı üzerinde yoğun baskı kurduğu, yargının tarafsız ve bağımsız hareket etmekte zorlandığı, adil yargılamaların genelde olmadığı, masumiyet karinesinin hiçe sayıldığı, şüpheli/sanık sıfatı verilen kişilerin kendi veya başkalarının aleyhine delil oluşturmaya zorlandıkları, hukuki ve yasal çerçeve yerine siyasi ve konjonktürel kriterlerin baz alındığı, hukuk ve mantık ölçütleriyle kavranması zor olan, ayrımcılık ve keyfiliğin yoğun olarak hissedildiği ve ağır insan hakları ihlallerinin yaşandığı geçici dönemler olarak tarif edilebilir.

 

Bu tür süreçlerde, soruşturmanın en başından itibaren kolluk görevlilerine ve Cumhuriyet savcısına verilen ifadeler mutlaka okunduktan sonra imzalanmalıdır. Ceza hukukunun temel prensiplerinin aksine, bu tür davalarda suçsuzluğunu ispat etmek zorunda bırakılmak, çaresizliğin ve mağduriyetlerin en büyüklerinden birisidir.  

 

Evrensel ve ulusal hukuka göre suç sayılan hiçbir fiilin işlenmemesi halinde siyasi davalarda, hukuki zeminde saldırgan bir üslup kullanılabilir. En başından beri yapılan adli hatalar ve yaşanan hak ihlallerinin tümü ileri sürülmeli ve kayda geçirilmelidir. Hiçbir suç işlenmediği şuuru ve masumiyetin verdiği özgüvenle hareket edilmeli, ağır insan hakları ihlalleri ve mağduriyetler oluşsa bile siyasi davaların mutlaka masumlar lehine sonuçlanacağı bilinmeli ve hukukun hiçbir zaman kaybolmayacağı unutulmamalıdır.

 

Siyasi davalarla ilgilenen hâkim ve savcıların çoğunluğu, boş iddialarla yargılanan ve mağdur olan kişilerin masum olduklarını bilmektedirler. Bu tür davalar genellikle Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuru yoluyla taşındığı için, soruşturmanın en başından itibaren her aşamada Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırılıklar dile getirilmeli, yazılı savunmalar ve ek dilekçelerde mutlaka belirtilmelidir. Zira AYM ve/veya AİHM’e yapılacak bireysel başvurularda, yargılama sürecinde hak ihlallerinin ileri sürülüp sürülmediğine dikkat edilmektedir.

 

11.10.2024